دور تسلسل افزایش یا کاهش تعرفه واردات محصولات فولادی

این انجمن در نامه پیشنهادی خود، اولویت خود را افزایش پلکانی اعلام کرده و از دولت خواسته در تصمیم‌های خود به‌ویژه در ورق‌های فولادی، این اصل را اعمال کند. در نامه انجمن تولیدکنندگان فولاد خطاب به محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت آمده است: «اقدام ارزشمند دولت محترم تدبیر و امید و به ویژه آن وزارتخانه در سال ۹۴ مبنی بر افزایش تعرفه واردات فولاد موجب کاهش واردات فولاد به کشور و فعال شدن ظرفیت‌های تولید داخلی در راستای اقتصاد مقاومتی شده که این امر شایسته تقدیر و سپاسگزاری از حضرتعالی و سایر مسئولان دولت محترم را دارد.»این در حالی است که دولت پس از انتقاد و گلایه‌های فراوان صنایع پایین‌دستی فولاد و به طور عمده لوله و پروفیلی‌ها در انتهای سال ۱۳۹۵ اقدام به کاهش تعرفه واردات فولاد از ۲۰درصد به ۱۰درصد کرد. این پیشنهاد که هنوز مصوب و اجرایی نشده، موجب نگرانی فولادسازان شده و آنها در نامه‌ای خواستار افزایش پلکانی واردات فولاد شده‌اند تا از این رهگذر شاید بتوانند نقص‌های مدیریتی خود را بپوشانند.

افزایش پلکانی تعرفه به نفع تولیدکنندگان

میزان تعرفه فولاد در سال‌های گذشته با نوسان‌های مختلف روبه‌رو بوده است. در سال۹۵ نه‌تنها فولادسازان داخلی بلکه بیشتر فولادسازان در سطح دنیا با مازاد تولید روبه‌رو بودند، از این‌رو بیشتر کشورها با اقدام‌هایی چون ارائه ارزان‌تر سعی در فروش بیشتر محصولات خود و در دست گرفتن بازارهای کشور رقیب را داشتند. البته از سوی دیگر، کشورهای هدف صادرات برای و حمایت از تولید داخلی خود، اقدام به تعرفه‌های بالا در این زمینه کرده‌اند، مانند امریکا که برای مصون ماندن تولیدات داخلی خود در برابر تولیدات چینی، اعمال سیاست تعرفه۲۶۰درصدی برای واردات فولاد را در پیش گرفته است.

در ایران نیز افزایش تعرفه فولاد در سال۹۵ پیشنهادی بود که برای حمایت از صنعت فولاد کشور ارائه شد. موضوعی که برخی صنایع پایین‌دستی فولاد که در داخل مشکل تامین نشدن محصولات داشتند را با بحران روبه‌رو کرد تا جایی که وزارتخانه در پایان سال۹۵ اقدام به کاهش تعرفه در برخی محصولات فولادی کرده که هنوز تصویب نشده است. البته در سال ۹۴ که وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم به افزایش تعرفه برای سال ۹۵ گرفت، به اعتقاد بیشتر فولادسازان داخلی، سبب ارتقا و توان تولیدات داخلی در این زمینه و در یک نگاه کلی سبب رونق تولیدات داخلی فولاد شد. البته برخی از صنایع پایین‌دستی که واردکننده مواد اولیه هستند، از افزایش تعرفه در امسال همواره گلایه‌هایی داشتند. اما به نظر می‌رسد در نگاه کلان افزایش پلکانی تعرفه که تقاضای بیشتر تولیدکنندگان فولاد است، می‌تواند به نفع بیشتر تولیدکنندگان در کشور باشد.

در این‌باره عزیز قنواتی مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان عنوان کرد: من معتقدم باید افزایش تعرفه‌ای به‌صورت پلکانی اتفاق بیفتد. در حال حاضر نیز اگر به خودروسازها نگاهی داشته باشیم، شاهد خواهیم بود اعمال سختگیری این صنف درباره تعرفه، سبب رشد این صنعت در کشور شد. چراکه این صنعت به‌تدریج توانست به وضعیت مطلوب و کیفیت دلخواه برسد، اما اگر تعرفه‌ها را کاهش می‌دادند در حال حاضر با کیفیت کنونی و روزآمد شدن فناوری روبه‌رو نبود. قنواتی در ادامه توضیح داد: افزایش پلکانی در زمینه فولاد نیز می‌تواند اهداف مورد نظر تولیدکنندگان داخلی را تامین کند، چراکه از یک‌سو تولیدکننده به‌دنبال افزایش کیفیت خواهد بود و خود را با شرایط بازار تطبیق خواهد داد. وی در ادامه عنوان کرد: من معتقدم باید در شرایط امروز یکباره تعرفه‌ها را افزایش داد. مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان با اشاره به اینکه باید به تولید داخلی بیش از پیش توجه کنیم، عنوان کرد: اگر بخواهیم به تولید داخلی توجه کنیم و با توجه به نتایجی که پسابرجام به‌دنبال خواهد داشت، باید به فکر افزایش تعرفه‌ها برای سال آینده باشیم، چراکه با افزایش تعرفه‌ای که امریکا در برابر چین اعمال کرده، ممکن است تولیدات چینی یکباره به سمت ایران سرازیر شود.

بنابراین به یکباره باید بتوان تعرفه‌ها را افزایش داد. قنواتی در ادامه با اشاره به پیشنهاد افزایش پلکانی انجمن فولاد ایران عنوان کرد: به نظر می‌رسد پیشنهاد انجمن فولاد برای افزایش پلکانی خیلی منطقی و خوش‌بینانه به‌نظر می‌رسد. وی با اشاره به اینکه اتفاق‌های پیش‌آمده می‌تواند در افزایش یا کاهش تعرفه فولاد نیز تاثیرگذار باشد، گفت: در بعد داخلی نیز موضوع انتخابات سال ۹۶ پیش‌رو است و آثار ناشی از آن می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.  از سوی دیگر موضوعی که می‌تواند بر بازار تاثیرگذار باشد، موضوع تثبیت نرخ ارز است. مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان ادامه داد: البته پیامدها و گشایش‌های پسابرجام می‌تواند ارتباطات ما را گسترش دهد. بنابراین اگر این عوامل را در کنار تعرفه که یک ابزار تعدیل‌کننده است، قرار دهیم، ممکن است سبب ضرر به بسیاری از تولیدکنندگان داخلی شود.

عوامل تهدیدکننده تعرفه پایین

البته افزایش تعرفه هم متاثر از عوامل داخلی و هم متاثر از عوامل خارجی خواهد بود. از این‌رو انجمن تولیدکنندگان فولاد در نامه خود به وزیر صنعت، معدن و تجارت سه عامل تهدیدکننده که ممکن است در صورت کاهش تعرفه فولاد رخ دهد را شامل ورود انواع محصولات فولادی به داخل کشور و بیش از همه عوامل خارجی دانستند. از دید این انجمن این عوامل عبارتند از:
- نتایج انتخابات اخیر امریکا و عزم جزم دولت جدید این کشور برای کاهش شدید واردات فولاد چین به امریکا که خطر سرازیر شدن صادرات ۱۰۰میلیون تنی فولاد چین به سایر کشورها از جمله ایران را به‌دنبال دارد.
- بسیاری از پیش‌بینی‌های موسسه‌های تحلیلی دنیا حاکی از این است که موج فعلی افزایش قیمت فولاد در دنیا موقتی بوده و احتمال بازگشت آن از اواسط سال ۲۰۱۷م بالا است. علاوه بر این پیش‌بینی‌های مربوط به مواد اولیه صنعت فولاد نشان از احتمال بسیار بالای بازگشت قیمت زغال‌سنگ از فوریه ۲۰۱۷ دارد که در صورت تحقق شاهد کاهش قیمت‌های جهانی و صرفه اقتصادی واردات فولاد خواهیم بود.
- در دوره پسابرجام، به‌تدریج شاهد گشایش‌های مالی و بانکی ایران با دنیا هستیم که از این منظر و در صورت تداوم این مناسبات، احتمال بازگشت واردات کالا از طریق تسهیلات یوزانس و ریفاینانس وجود دارد و یکی از کالاهایی که همواره از منظر حجم و سرعت نقدشوندگی مورد توجه واردکنندگان بوده، فولاد است. البته در ادامه این نامه، سطح کنونی قیمت‌های جهانی فولاد، حمایت متعادل از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان فولاد و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری در تولید فولاد به منظور تحقق هدف ۵۵میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴، سه پیش‌فرض انجمن در ارائه پیشنهادهای تعرفه‌ای برای سال ۱۳۹۶ عنوان شده است. انجمن تولیدکنندگان فولاد همچنین در انتهای نامه خود تاکید کرده در صورت تغییر شرایط کنونی نظیر کاهش قیمت‌های جهانی، کاهش نرخ ارز، تسهیل واردات با ارزهای موجود در بانک‌های خارجی و... ضرورت دارد نسبت به بازنگری در تعرفه‌های فولاد و افزایش آنها متناسب با اقدام‌های سایر کشورهای دنیا اقدام شود.