احیای صنعت سنگ با تشکیل اتحادیه صادرکنندگان

در این همایش که با حضور رئیس اتاق بازرگانی اصفهان، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن اصفهان، مدیرکل اکتشافات صنعت، معدن و تجارت و سرپرست صنایع معدنی غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شد، چالش‌های پیش‌روی صنعت سنگ در حوزه صادرات مورد بررسی قرار گرفت.

ضرورت ایجاد یک اتحادیه

در «همایش سنگ و چالش‌های صادراتی» عبدالوهاب سهل‌آبادی رئیس اتاق بازرگانی اصفهان اظهار کرد: اتاق بازرگانی اصفهان هزینه کردن در بخش آموزش را در اولویت خود قرار داده است. وی افزود: منسجم بودن گروه‌های مختلف معدنی همچون سنگ‌برها با معدنکاران می‌تواند زمینه را برای تولید و فروش محصولات باکیفیت ایرانی در بازار داخلی و خارجی فراهم کند. به گفته سهل‌آبادی، ایجاد اتحادیه صادرکنندگان سنگ متشکل از تولیدکنندگان معدنی، واحدهای فرآوری، تامین‌کننده ماشین‌آلات سنگی و نیاز امروز صنعت سنگ است و در این زمینه اتاق بازرگانی اصفهان نیز کمک خواهد کرد تا تمام مشکلات و سختی‌های موجود در معادن حل شده و امکان صادرات برای تولیدکنندگان فراهم شود. رئیس اتاق بازرگانی اصفهان ادامه داد: بازار ما جهانی نیست، این درحالی است که تعداد واحدهای تولیدی مجهز به فناوری روز در کشور فراوان است. با این حال در امر صادرات موفق نبوده‌ایم، فروش محصولات با نرخ پایین و حضور واسطه‌ها و سوءاستفاده آنها از بازار سبب شده تا صادرات سنگ با مشکل روبه‌رو شود. وی افزود: ضعف تخصص در نیروهای فعال بخش معدن یکی از مشکلات این صنعت است که با برگزاری دوره‌های آموزشی و همکاری اتاق بازرگانی و سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان می‌تواند منجر به رشد و برطرف شدن این مشکل شود. سهل‌آبادی افزود: ایجاد یک رصدخانه برای دنبال کردن نرخ جهانی سنگ از سوی اتاق بازرگانی می‌تواند انجام شود. وی همچنین افزود: هزینه تبلیغات برای تولیدکنندگان ایرانی بالاست. در این زمینه می‌توان با صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران وارد مذاکره شد و این مشکل را برطرف کرد. سهل‌آبادی در ادامه صحبت‌هایش اظهار کرد: تثبیت آیین‌نامه‌های مربوط به صادرات در کشور لازم و ضروری است زیرا سنگ ایران از ظرفیت بالایی برخوردار است. همچنین تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی برای صنعت سنگ ایران مورد نیاز است و باید در دستور کار قرار گیرد. از طرفی نبود نظام قوی بانکی در کشور، انجام صادرات را مشکل کرده است.

به سلیقه بازار جهانی توجه کنیم

اسرافیل احمدیه، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان نیز در این همایش اظهار کرد: مواردی که برای بازار صادرات سنگ باید مورد توجه قرار گیرد، شامل بازار، کیفیت، نوسازی ماشین‌آلات و استفاده از نیروی‌های متخصص است. به گفته وی، برای حضور موفق در بازار جهانی، توجه به سلیقه بازار یکی از الزامات است. به گفته احمدیه، ایجاد کنسرسیوم صادراتی از ۱۶ سال گذشته مطرح شده و در جلسه بخش فعالان بخش خصوصی با دولت این موضوع پیگیری شده و انجام آن برعهده سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان است که امید است با همکاری اتاق بازرگانی اصفهان این مهم انجام شود. وی درباره تبلیغات برای صنعت سنگ نیز عنوان کرد: از سوی صدا و سیما خبری مبنی بر تبلیغات رایگان از تولیدات داخلی شنیده شده است. ما نیز آمادگی داریم که واحدهای خود را معرفی کنیم تا از این طریق محصولات داخلی را به بازار داخلی و خارجی کشور معرفی کنیم. احمدیه افزود: برای شناسایی و معرفی ظرفیت استان اصفهان در حوزه سنگ می‌توان سایتی را ایجاد و تجارت الکترونیک را راه‌اندازی کرد. وی در ادامه صحبت‌هایش به اقدام‌های انجام شده در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در سال ۹۵ بیش از ۲۵هزار واحد، ۱۷هزار میلیارد ریال تسهیلات گرفتند. همچنین واحدهای بزرگی که بیش از ۱۰۰ نیروی‌انسانی دارند، به ۴۳ واحد از آنها تسهیلات ارائه شد. وی افزود: کل تسهیلات داده شده در استان اصفهان، به ۲هزار و ۳۰۹ واحد بوده که رقم آن به ۲۷ هزار میلیارد ریال می‌رسد.

از صادرات جزیره‌ای خارج شویم

همچنین شهران مبصر، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن اصفهان یکی دیگر از سخنرانان همایش بود. وی چالش سنگ تزئینی را این‌گونه برشمرد که تا وقتی صادرات در ایران به شکل جزیره‌ای باشد و فقط یک عده ویژه بتوانند محصولات‌شان را صادر کنند، تغییری در بازار صادراتی سنگ نخواهیم دید. در حقیقت پیشکسوتان صادرکننده سنگ می‌توانند با مشارکت و همچنین در اختیار قرار دادن تجربه خود به دیگر صادرکنندگان باعث توسعه صادرات سنگ شوند. به گفته مبصر، اکنون یک‌هزار و ۵۰۰ معدن سنگ تزئینی در کشور داریم، اما به‌دلیل رکود، ۳۳درصد از آنها فعال نیستند.
وی افزود: کشورهایی مانند ایتالیا استخراج از معادن سنگ تزئینی را به شکل زیرزمینی انجام می‌دهند، زیرا میزان باطله‌برداری از معدن بسیار کم خواهد بود. در ایران نیز قابلیت استخراج زیرزمینی سنگ تزئینی وجود دارد که می‌توان به برخی معادن سنگ تزئینی خور و بیابانک اشاره کرد. وی ادامه داد: اگر بتوانیم استخراج به شکل زیرزمینی را در ایران انجام دهیم، میزان و هزینه استخراج هر تن سنگ تزئینی کاسته خواهد شد.

صادرات نیازمند آموزش

همچنین اسدالله کشاورز، مدیرکل اکتشافات صنعت، معدن و تجارت در همایش سنگ و چالش‌های صادراتی اظهار کرد: ایران از نظر فناوری در صنعت سنگ وضعیت مناسبی دارد، اما چالش‌هایی مانند رکود در بازار مسکن و مخالفت ارگان‌هایی همچون منابع طبیعی و محیط‌زیست برای انجام عملیات معدنکاری و... باعث شده روند معدنکاری در بخشی از موارد با مشکل روبه‌رو شود. در این زمینه شاهدیم که وزارت صنعت، معدن و تجارت سعی کرده تعاملی بین طرفین برقرار کند و تلاش‌ها همچنان در این زمینه ادامه دارد. به گفته وی، اکنون که با رکود در بازار داخلی روبه‌رو هستیم، می‌توانیم از این فرصت برای راه یافتن به بازار جهانی استفاده کنیم، زیرا ایران با توجه به ذخایر فراوان و تنوع گسترده در سنگ‌های تزئینی می‌تواند در بازار جهانی موفق باشد.

به گفته کشاورز، اکتشافات در ایران هنوز به شکل فتح‌العرضی است و مطالعات دقیقی درباره ذخایر پنهان نداریم. بنابراین یک فرصت طلایی است که مطالعاتی در این زمینه انجام دهیم و با برداشت این ذخایر، معضلی که گریبانگیر صنعت سنگ شده را از بین ببریم. کشاورز معتقد است: هرگونه فعالیت اقتصادی حدود ۵۰درصد به تجارت آن وابسته است، این درحالی است که ضعف در فروش محصولات سنگی در ایران به‌دلیل نداشتن مدیریت بازرگانی مناسب و راه نیافتن به بازار جهانی دیده می‌شود. این موضوع نیازمند آموزش است، زیرا اگر تولید عالی داشته باشیم اما نتوانیم در بازار عرضه کنیم در واقع کاری انجام نداده‌ایم. به گفته وی، بازار اروپا بسیار تنوع‌طلب است و می‌توان از این موقعیت استفاده کرد، اما نبود انسجام بین زنجیره تولید سنگ در ایران باعث شده تا در عمل جایی در بازار جهانی نداشته باشیم. وی ادامه داد: استخراج سنگ‌های زیرزمینی را می‌توان با ایجاد تعامل با سازمان محیط‌زیست و منابع طبیعی انجام داد. در این زمینه مذاکراتی با سازمان محیط‌زیست انجام شده و قرار است معدن پشت‌بادام در استان لرستان به شکل زیرزمینی استخراج شود. وی در ادامه صحبت‌هایش به موضوع تبلیغات اشاره کرد و گفت: تبلیغات برای بخش معدن در قالب یک کار فرهنگی و وزارتخانه درحال انجام است و برنامه‌های رادیویی با موضوع معدن و صنایع معدنی تهیه شده و چالش‌ها و مشکلات بخش معدن و صنایع معدنی در آن مطرح می‌شود. وی درباره برنامه تلویزیونی نیز گفت: مکاتباتی در این‌باره انجام شده تا تبلیغاتی به شکل فیلم و کلیپ از فعالیت معادن و صنایع معدنی، تهیه و در این رسانه نمایش داده شود. برنامه آژنگ یکی از برنامه‌هایی است که در حوزه معدن تهیه شده و مشکلات و چالش‌های این بخش را نشان می‌دهد.
 

الزام رویکرد صادرات‌محور در برگزاری نمایشگاه‌های سنگ کشور

سیف‌اله امیری، سرپرست صنایع معدنی غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان یکی دیگر از سخنوران در همایش سنگ و چالش‌های صادراتی گفت: رویکرد صادرات‌محور در برگزاری نمایشگاه‌های سنگ کشور از الزامات است. یکی از مولفه‌های اساسی اقتصاد مقاومتی، درون‌زا بودن است یعنی استفاده از ظرفیت‌های داخلی کشور. برون‌گرا بودن نیز یعنی داشتن قدرت مواجهه با اقتصاد دیگر کشورها و در تعامل بودن با اقتصاد جهانی. بنابراین صنعت سنگ و دیگر صنایع وابسته که دارای ظرفیت‌های صادراتی هستند، می‌توانند بخش مهمی از پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی را به دوش بکشند و با تکیه بر مزایای نسبی و رقابتی خود، بازارهای صادراتی کشور را بیش از پیش تقویت کنند و سهم و جایگاه خود را در این بازارها ارتقا دهند. ایران با دارا بودن حدود ۲/۴میلیارد تن ذخیره سنگ تزئینی شامل گرانیت، مرمریت، تراورتن، مرمر و چینی سهم بسزایی از ذخایر را به خود اختصاص داده است. در کشور ما حدود هزار و ۹۵۵ معدن سنگ تزئینی وجود دارد و تعداد ۶ هزار و ۵۰۰ واحد فرآوری که حدود ۳۰۰ واحد آن دارای فناوری‌های روز است، فعال است. میزان ظرفیت تولید معادن سنگ در کشور ۲۷میلیون تن است که میزان تولید بلوک ۱۳میلیون تن در سال ۹۵ بوده است اما ظرفیت تولید واحدهای فرآوری حدود ۱۶۰میلیون مترمربع است. امیری گفت: مسائل و مشکلات موجود در این بخش، نبود مطالعات علمی و برنامه‌ریزی صحیح، نبود انتخاب ماشین‌آلات مناسب و روش استخراج نامناسب ایجاد ضایعات نامتعارف، نبود فناوری جدید و نرخ تمام شده بالاست. وی ادامه داد: حضور فعال نداشتن در نمایشگاه بین‌المللی تنگناهای مالی، نبود مدیریت اطلاعات و مدیریت سنتی ازجمله مسائل و مشکلات موجود در این بخش است.

به گفته امیری، الزامات توسعه صادرات سنگ کشور در افق ۱۴۰۴ شامل مواردی همچون انجام مطالبات بازار به‌منظور شناسایی و توسعه بازارهای صادراتی و برنامه‌ریزی مناسب تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی و تولید سنگ، انجام تبلیغات گسترده و بازاریابی‌های گسترده و بازاریابی موثر از طریق شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی است. وی افزود: ایجاد نمایشگاه‌های دائمی زنجیره‌دار در بازارهای هدف، برقراری تعرفه تقریبی با کشورهای همسایه آسیای‌میانه مانند روسیه و دیگر کشورهای بازار هدف، تقویت اتاق‌های مشترک، حمایت از تشکل‌های ایجادشده صادرات در خارج از کشور، برگزاری کنفرانس‌های آموزشی، توسعه صادرات، ایجاد مراکز تحقیقات فنی و علمی بین‌المللی و جذب سرمایه‌های خارجی از دیگر الزام‌های توسعه صادرات سنگ است. به گفته مدیرکل صنایع معدنی غیرفلزی وزارتخانه، در طول دولت یازدهم، شورای سیاست‌گذاری سنگ دوباره تشکیل شد و در این شورا موارد مختلفی مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت. تشکیل جلسه‌های مستمر شورای سیاست‌گذاری سنگ به ریاست معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارتخانه و مدیران ارشد وزارتخانه و سازمان‌های تابعه و نمایندگان تشکل‌های مربوط، حمایت تعرفه‌ای به منظور کاهش واردات سنگ و افزایش تعرفه پلکانی تعیین نرخ پایه ارزی درباره سنگ‌های وارداتی با هدف کنترل و پیشگیری از واردات بی‌رویه سنگ‌های بی‌کیفیت و ایجاد رقابت مناسب برای تولید داخلی است. وی ادامه داد: تدوین نیازسنجی آموزشی، تدوین شیوه‌نامه بازسازی و نوسازی واحدهای فناوری، توسعه خوشه‌های صنعتی در استان‌های پرظرفیت، ایجاد بستر مناسب برای استفاده از معادن پرظرفیت و واحدهای فرآوری برای استفاده از تسهیلات بانکی ارزی و ریالی، توسعه واحدهای فرآوری ضایعات سنگ با فرآوری روز دنیا و هماهنگی موسسه استاندارد برای تدوین استاندارد، ایجاد فضای مناسب برای استفاده فراگیر از سنگ در فضای باز شهری و جدول‌های سنگی، تصویب واردات سنگ کارشده با استفاده از ارز متقاضی دو برابر تعرفه مصوب و پیشنهاد ممنوعیت واردات سنگ ازجمله موارد تصمیم‌گیری‌های انجام‌شده در طول دولت یازدهم است.