لزوم پرهیز از تنش‌های بحران نمایی آب

به گزارش می متالز، اما در این بین باید به این نکته اشاره کرد که چندین سال است که تبلیغات گسترده ای در راستای بحران آب انجام می‌شود، با این حال هیچ تغییری در الگوی مصرف آب کشور حاصل نشده است. بر این اساس می توان دریافت که راهکار یاد شده کارایی مطلوبی نداشته است.

با این وجود وضعیت منابع آبی کشور روز به روز وخیم تر می‌شود این موضوع که در یکی از کم بارش ترین سال های اخیر قرار داریم، باعث شده که هشدارهای مربوط به کم آبی هر روز بیش از پیش شنیده شوند. هشدارهایی که مبنایی جز کمتر مصرف کردن ندارند و خبر از این می دهند که ممکن است تابستانی پر چالش را در پیش رو داشته باشیم. جالب این است که این هشدار ها تنها در سطح شهر ها قابل مشاهده اند و جامعه هدف آنها مصرف کننده آب شرب است. جامعه ای که تنها حدود 6 درصد از منابع آبی کشور را مصرف می کند.

اما انگار مصرف کننده های عمده آب مانند بخش کشاورزی و صنعتی تحت هیچ شرایطی حاضر نمی‌شوند که الگوی مصرف خود را تغییر دهند. این در حالی است که برخی از مناطق کشور، به خصوص بخش های مرکزی با تنش هایی جدی رو به رو شده اند و گفته می شود که حتی در تامین آب شرب نیز با مشکل مواجه خواهند بود.

استان مرکزی نیز یکی از استان هایی است که به عنوان ششمین استان کم آب سال جاری شناخته می شود. در این راستا مسئولین این استان به دنبال این هستند که تمهیداتی جدی برای مقابله با مقوله خشکسالی در پیش بگیرند.

سید علی آقازاده استاندار مرکزی در اولین شورای حفاظت از منابع آب استان که در محل استانداری برگزار شد، با بیان این که مدیریت منابع شرط اساسی مقابله با بحرانی کم ‌آبی است، گفت: میزان بارندگی استان مرکزی از 250 میلی متر در سال ‌های گذشته به 90 میلی متر در سال آبی جاری کاهش یافته و این منطقه با تنش جدی کم آبی مواجه است و از نظر بحران منابع آبی رتبه ششم کشور را دارد لذا مدیریت منابع آب باید با جدیت در استان دنبال شود.

آقازاده با تاکید بر این که برای مدیریت منابع آب باید تصمیمات سخت بگیریم، ابراز کرد: مدیریت منابع آبی، جلوگیری از کشت گیاهان آب ‌بر، جایگزینی گونه‌‌های سازگار با کم آبی با کشت چمن در مراکز شهرستان‌‌ها و کف شکنی و انتقال چاه‌ های تأمین آب آشامیدنی از جمله برنامه‌ های ضربتی امسال به منظور جلوگیری از بروز مشکل در تأمین آب شهرها و روستا ها است.

وی ادامه داد: حدود 15 روستای استان مرکزی در بهار سال گذشته به وسیله تانکر آبرسانی می‌ شد که شمار روستا های مشکل دار در سال جاری به 65 روستا رسیده و این مهم نگرانی‌ هایی را در سطح استان برای تأمین آب این مناطق به وجود آورده است.

این در حالی است که کم آبی در سطح روستا ها نه تنها می تواند منجر به تنش هایی در راستای تامین آب کشاورزی شود، بلکه ممکن است مردم را به مهاجرت از این روستا ها وادار کند.

در نتیجه توجه به این مساله که باید مساله کم آبی به گونه ای کنترل شود که مردم از هر گونه تنش در راستای نبود آب فاصله بگیرند، امری ضروری تلقی می شود. موضوعی که معاون رئیس جمهور و رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست بر آن تاکید جدی دارد.

معصومه ابتکار معتقد است قدم اول مدیریت صحیح آب به رسمیت شناختن شرایط خشکسالی است، مقوله ای که نباید به آن به عنوان یک حادثه غیر مترقبه نگاه کرد. در این راستا می توان به این نکنه اشاره کرد که تهیه سند تغییر اقلیم برای شهرهای کشور از جمله اقداماتی بود که در زمان ریاست ابتکار در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.

وی  خاطر نشان کرد: پیش بینی های مربوط به آثار تغییر اقلیم در نقاط مختلف دنیا از جمله غرب آسیا و ایران از سال ها قبل مطرح بوده و دولت هم پیش از این برنامه مقابله با تغییر اقلیم و اقتصاد کم کربن را تدوین کرده و آن را به تصویب رسانده بود.

این کارشناس محیط زیست با اشاره به سیاست های دولت در این خصوص گفت: احیای تالاب ها در راستای تلاش برای توجه بیشتر به بحث آب در سیاست های دولت یازدهم بسیار پررنگ بود اما به نظرمی رسد ما در بخش های شهری و کشاورزی سرعت کافی را در اجرای برنامه ها نداشتیم.

ابتکار تاکید کرد: با توجه به اینکه یکی از اهداف 17 گانه توسعه پایدار به شهرهای پایدار اشاره دارد که تاب آوری شهرها را با تعریف شاخص های کمی مورد توجه قرار داده است . باید مساله خشکسالی و شرایط جدید را پذیرفت و به آموزش تغییر سبک زندگی پرداخت.

رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر این که در موضوع مصرف آب، الگوها و رویه های قبلی به هیچ عنوان پاسخگو نیست افزود: در شرایط فعلی نیازمند تغییر رویکرد جدی در مردم و اقشار مختلف روستاییان و شهرنشینان به ویژه در کشاورزان هستیم.

ابتکار مساله مهم پرهیز از ایجاد هر گونه درگیری با عنوان کمبود آب را مطرح کرد و ادامه داد: تغییر اقلیم ، خشکسالی و کم آبی یک مساله ملی و جهانی است و باید این موضوع با ایجاد ارتباطات مناسب و فرهنگسازی برای مردم مانع ازدرگیری های قومی و محلی و منطقه ای شد.

ابتکار که اکنون در سمت معاون رئیس جمهور درامور زنان و خانواده مشغول به فعالیت است، دغدغه های زیست محیطی را فراموش نکرده و این مسائل را با زنان به عنوان رکن خانواده و از جمله مخاطبان اصلی در رعایت مسائل مربوط به محیط زیست به ویژه مصرف آب در میان گذاشته است.

وی در این خصوص توضیح داد: ما در معاونت زنان و خانواده به دلیل اهمیت موضوع آب با گروه ها و اقشار مختلف زنان و خانواده‌ها در ارتباط با موضوع تغییر اقلیم، آب و اهمیت توجه به اصلاح الگوی مصرف، کارگروهی ویژه با عنوان اصلاح الگوی مصرف ذیل شورای فرهنگ عمومی تشکیل دادیم. همچنین در دی ماه سال گذشته نیز نشست سراسری و شبکه ملی آب را برگذار کردیم تا این روش ها را  ارائه دهیم.

معاون رئیس جمهور افزود: با دانشگاه تهران نیز در ارتباط با تغییر اقلیم به منظور ارتقا سطح آگاهی و اصلاح الگوی رفتاری و سبک زندگی همکاری داشته ایم.

ابتکار خاطر نشان کرد: در مباحث کشاورزی هم تلاش های زیادی در دولت به منظور سازگاری نوع کشت و کشاورزی با شرایط  جدید در حال انجام است.

وی همچنین افزود: همچنین کنوانسیون تغییر اقلیم و نشست آب و هوایی پاریس نیز در خصوص کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و تاب آوری در مقابل تغییر اقلیم تاکید دارد که در کشور ما با هر دو مقوله درگیر هستیم و باید به طور ویژه به آنها پرداخته شود، همچنین برنامه شکوفایی شهری نیز از سوی سازمان ملل در خصوص مسائل زیست محیطی مطرح شده است که نشان از اهمیت موضوع دارد.

این در حالی است که رضا اردکانیان وزیر نیرو همچنان بر این باور است که طبق عادت دوره‌ های پیشین و در یک قرارداد نانوشته در زمان خشکسالی به دنبال تامین منابع جدید آب رفته‌ ایم و این موضوع ما را از اصلاح شیوه ‌های مصرف دور نگه داشته است.

وزیر نیرو با تاکید بر اینکه دستگاه های مسئول در کشور به فکر تامین منابع جدید آب از هر طریق ممکن است، ولی این امر نباید موجب این شود که تلاش خود برای اصلاح شیوه های مصرف را از نظر دور بداریم، ادامه داد: فرصت خیلی کم است و در شرایطی که جمعیت به 100 میلیون خواهد رسید، با این اقلیم خشک حتما باید در شیوه های مصرف تجدید نظر کنیم؛ در غیر این صورت با چنین روندی آینده فرزندان ما را به مخاطره خواهد انداخت.

وزیر نیرو با بیان اینکه امسال علاوه بر رشد مصرف انرژی، از آب کمتری در سدها برای تولید انرژی برقابی برخوردار هستیم، گفت: در این زمینه مردم باید با همکاری خود در زمینه مصرف انرژی شرایطی را فراهم کنند که بتوانیم تابستان امسال را با آرامش بیشتری سپری کنیم.

وی تصریح کرد: سالانه بیش از چهار میلیارد مترمکعب پساب در کشور تولید می ‌شود که می ‌توان پس از تصفیه آن را برای تغذیه سفره‌ های زیرزمینی و مصارف مختلف از جمله بخش کشاورزی و آبیاری فضای سبز کشور مورد استفاده قرار داد.

این در حالی است که هنوز هیچ راهکاری برای تامین آب از منابع جدید توسط مسئولین ارائه نشده است و کارشناسان بر این باورند که تابستان 97 مشکلات عدیده ای در زمینه آب به همراه خواهد داشت.

در همین راستا علی ابراهیمی نماینده شازند و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی چندی پیش  گفت: چند سال است که ایران با وضعیت کم آبی دست و پنجه نرم می کند و سال جاری بد ترین شرایط آبی در چند دهه اخیر را نشان می دهد. بر این اساس این گونه بر آورد می شود که تابستان آتی با مشکلات عمده ای در زمینه آب و برق همراه باشد.

وی در ادامه گفت: این کم آبی می تواند هم تولید برق را با مشکل مواجه کند، هم این که تامین آب شرب و کشاورزی را با معضلاتی همراه کند. مسائلی که هم می توانند تولید محصولات باغی و دامی را محدود کند که به افزایش قیمت این محصولات منتهی خواهد شد و هم تولید برق را کاهش دهند و کشور را دچار خاموشی کنند.

با این حال همچنان مساله بحران سازی آب ادامه دارد و ارائه راهکار و برنامه در مرحله دوم قرار دارد. این در حالی است که ایجاد چنین تنش هایی می تواند پیامد هایی وخیم تر از کم آبی به همراه داشته باشد. بر این اساس باید پرهیز از هرگونه رفتار تنش زا در حوزه آب را در دستور کار قرار داد.