تمامی ظرفیت مصرف داخلی روی فعال نیست

می متالز - معاملات شمش روی در بورس کالای ایران نشان می‌دهد که از تمامی پتانسیل موجود برای حضور در بورس کالا استفاده نمی‌شود و این موضوع مستلزم تدابیر ویژه همچون ایجاد جذابیت و معافیت برای معامله‌گران است. در حالی طی 4 ماه ابتدایی سال 1396 تنها حدود 350 تن روی در بورس کالای ایران معامله شده که به‌طور حتم حجم تولید کشور بسیار بیشتر از این میزان است.

ایران یکی از کشورهایی است که پتانسیل‌های بسیار خوبی از لحاظ معدنی در زمینه روی دارد. ایران یکی از کشورهای قدیمی آسیا در زمینه تولید روی نیز محسوب می‌شود اما طی سال‌های گذشته به‌دلیل عدم انسجام تولید و احداث واحدهای کوچک پراکنده، از تمامی ظرفیت‌های تولیدی کشور آن طور که باید استفاده نمی‌شود. در عین حال میزان مصرف فلزی و حتی غیر فلزی روی (کنسانتره معدنی) نیز در کشور بسیار پایین است؛ به‌طوری که طی سال‌های گذشته بیش از نیمی از روی تولید شده در کشور، به خارج صادر شده است و این موضوع ایران را در زمره کشورهایی با مصرف روی بسیار پایین قرار می‌دهد. به‌طور مثال در کشورهای پیشرفته میزان سرانه مصرف روی به‌ازای هر نفر در حدود 4 تا 5 کیلوگرم در سال و این میزان در ترکیه حدود 3 تا 4 کیلوگرم است؛ اما در کشور ما در برخی موارد حتی به یک کیلوگرم هم نمی‌رسد.

نکته قابل توجه‌ نیز این است که در سال گذشته از کل روی تولید شده در کشور تنها 3 هزار و 500 تن در بورس کالا عرضه شده بود و از این میزان تنها یک هزار و 400 تن مورد معامله قرار گرفت. این یعنی اغلب تولیدکنندگان روی ترجیح می‌دهند در خارج از بورس کالا به معامله بپردازند. البته نکته مهم در مورد صنایع روی کشور این است که تمامی این صنایع خصوصی بوده و دولت هیچ مالکیتی بر آن‌ها ندارد و بنابراین الزام قانونی و یا اجباری بر شرکت‌های تولید روی در جهت عرضه محصول خود در بورس کالا وجود ندارد. بنابراین این مساله ممکن است بر عرضه شرکت‌ها در بورس اثر بگذارد و آن‌ها ترجیح دهند یا محصول خود را به خارج صادر کنند و یا اینکه به‌طور مستقیم با شرکت خریدار وارد معامله شوند.

نمودار 1 نیز نشان می‌دهد که طی 4 ماه ابتدای سال 1396 و تا پایان تیر ماه، 800 شمش روی در بورس کالا عرضه شد که در مقابل آن 350 کیلوگرم تقاضا وجود داشت. در نهایت نیز همان 350 تن مورد معامله قرار گرفت و به فروش رفت. گفتنی است که شمش روی عرضه شده نیز در 2 گرید مختلف 99.99 و نیز 99.98 در بورس کالا عرضه شد که در این میان سهم شمش روی با گرید 99.98 بیشتر بود و حدود 600 تن عرضه شد که 290 تن از آن به فروش رفت. در عین حال شمش روی با عیار 99.99 نیز حدود 200 تن عرضه شد که تنها 50 تن از آن مورد معامله قرار گرفت.

همچنین نمودار 2 نیز نشان می‌دهد که شرکت فرآوری مواد معدنی ایران با عرضه 400 تنی شمش روی خود در بورس کالا بزرگ‌ترین شرکت عرضه‌کننده بود و توانست 180 تن از این میزان را معامله کند. صنایع خالص‌سازان روی زنجان نیز 300 تن شمش روی خود را در بورس کالا عرضه کرد و توانست 110 تن را به فروش برساند. شرکت ذوب روی تال نیز 100 تن از شمش روی خود را در بورس کالا عرضه کرد و 60 تن از آن را توانست مورد معامله قرار دهد.