نبود عزم جدی میان مسوولان برای صادرات فولاد، فرصت کسب درآمد ارزی را می‌سوزاند

به گزارش می متالز نقل از ماهنامه تخصصی پردازش، در چنین شرایط رکود تورمی، چشم‌انداز ۱۴۰۴ کمی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد که رسیدن به آن مستلزم توسعه بازارهای صادراتی فولاد است.

مهندس نادر سلیمانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با اعلام این مطلب در تحلیلی وضعیت صنعت فولاد کشور از زمان شکل‌گیری آن تاکنون و الزامات پیش‌روی آن را مورد بحث قرار داد و با تاکید بر اینکه با توجه به افزایش تولید ۱۲ درصدی فولادسازان در سال ۹۹ تولید جهانی فولاد بر اساس ارزیابی موسسه WSD از اواخر مارس ۲۰۲۰ بالغ بر ۱۲/۹ درصد به خاطر مشکلات ناشی از کرونا و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی کاهش داشته است گفت: امروز با افتخار باید اعلام کنیم که بهترین و مهم‌ترین دستاورد انقلاب، افزایش تولید فولاد و رشد این صنعت است، ضمن‌آنکه تولید فولاد در هرکشوری منطبق با توسعه آن کشور است. به عبارت ساده‌تر، توسعه‌یافتگی و یا عدم توسعه‌یافتگی با میزان تولید فولاد در هر کشوری ارتباط مستقیم دارد.

به همین دلیل بود که حتی پیش از انقلاب نیز به سبب اهمیت صنعت فولاد، تولید آن تا سقف ۷۰۰ هزار تن در سال توسط شرکت ذوب‌آهن اصفهان در صدر برنامه حکومت وقت قرار گرفت.

وی گفت: پس از انقلاب توسعه فولاد به عنوان یک اصل توسعه‌محور مورد پذیرش قرار گرفت به گونه‌ای که تا آغاز دوران ریاست‌جمهوری آقای هاشمی به ۱/۳ میلیون تن رسید، در آن اثنا مهندس محلوجی که فرماندهی صنعت فولاد را در دست داشت، مقرر کرد که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته باید سالانه یک میلیون تن به تولید فولاد کشور افزوده شود، موضوعی که گرچه کمی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسید، اما تیم او علیرغم تمام مشکلات و موانع توانست به اهداف اولیه خود دست یابد.

عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با تاکید بر اینکه امروز بیش از هر زمان نیاز به توسعه این صنعت وجود دارد، تصریح کرد که با فرض مصرف سرانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم، مصرف فولاد کشور حداکثر ۱۴ تا ۱۵ میلیون تن خواهد بود که در صورت تولید ۳۱ میلیون تن، حداقل باید ۵۰ درصد محصولات صادر شود.

سلیمانی گفت: فراموش نکنیم که امروز ارزش تولید ۳۰ میلیون تن فولاد با در نظر گرفتن حداقل قیمت‌های جهانی (۵۵۰ دلار)، بالغ بر ۱۷ تا ۱۸ میلیارد دلار است، حال اگر ۵۰ درصد آن با احتساب سرانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم در داخل مصرف و مابقی نیز صادر گردد، سالانه ۷/۵ تا ۸ میلیارد دلار درآمد ارزی از محل صادرات فولاد نصیب کشور می‌گردد.

وی با یادآوری اینکه از دوره وزارت آقای نعمت‌زاده تاکنون همواره بحث بر سر این بوده که آیا اراده کشور برای قطع وابستگی از نفت و تلاش برای صادرات مازاد فولاد وجود دارد یا خیر، خاطرنشان کرد که از سال‌های دور تاکنون در ظاهر تمام نهادهای تاثیرگذار، تاکید فراوانی بر صادرات مازاد فولاد داشته و دارند، اما در واقع هیچ اراده جدی برای تحقق امر صادرات به لحاظ ساختاری در مجلس و دولت وجود ندارد.

او عدم اصلاح تعرفه‌های مالیاتی و اختصاص ندادن تسهیلات به صادرکنندگان را از جمله دلایل نبود اراده جدی در صادرات فولاد عنوان کرد.

عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به اینکه همین حالا هم اکثر فولادسازان کشور اعلام می‌کنند که محموله‌های صادراتی آنها به خاطر محدودیت‌های ایجاد شده توسط وزرات صمت در بنادر معطل مانده و مقادیر زیادی دموراژ (جریمه معطلی کشتی) پرداخت می‌کنند، گفت: وزارت صمت شرط صادرات را علیرغم نیاز ۱۰۰درصدی بازار داخل، عرضه در بورس و نبود خریدار عنوان می‌کند. طبیعی است، چنین حرکتی مانع از گسترش صادرات و زیان به تولیدکنندگان می‌شود.

سلیمانی معتقد است که اگر می‌خواهیم کشور را به سمت صادرات سوق دهیم، باید دولت موانع صادراتی را از پیش‌‎روی تولیدکنندگان بردارد، نه اینکه در این شرایط تحریمی و وجود مشکلات نقل و انتقال پول با صدور بخشنامه‌ای بر مشکلات بیفزاید.

وی افزود: انجمن تولیدکنندگان فولاد طی نامه‌ای از وزیر صمت خواست که موضوع افزایش تولید فولاد در همه مقاطع و نیز موضوع صادرات را بازنگری و راه صادرات ۱۵ میلیون تن فولاد را هموار سازد.

عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: ما از طریق انجمن فولاد به بانک مرکزی گوشزد کرده‌ایم که در صورت تسهیل صادرات فولاد، به سادگی می‌توان ۷/۵ تا ۸ میلیارد دلار درآمد ارزی داشت، اما آن بانک بدون ارایه راهکار و شیوه لازم، اعلام می‌کند که تولیدکنندگان فولاد می‌توانند ارز مورد نیاز خود جهت خرید و تامین تجهیزات را از محل صادرات تامین نمایند!

سلیمانی خاطرنشان کرد که صادرات فولاد در ۹ ماهه امسال نسبت به سال ۹۸، بالغ بر ۲۵ درصد کاهش یافته است در حالی‌که طبق برنامه قرار بود این مهم ۱۰ تا ۱۵ درصد روند افزایشی داشته باشد. به عبارت ساده‌تر، با احتساب عدم دسترسی به رشد صادرات و با درنظر گرفتن میزان کاهش آن عملاً ۴۰ درصد از برنامه صادراتی عقب هستیم.

وی از عدم بررسی دلایل روند کاهشی صادرات فولاد توسط متولیان که نتیجه‌ای جز کاهش درآمد ارزی دولت ندارد، انتقاد کرد و افزود: امروز عملاً وضعیت صادرات فولاد با صدور بخشنامه‌های پی‌درپی با بازار داخل گره زده شده، در حالی‌که طبق شیوه‌نامه تولید فولاد مقرر شد که کل شمش مورد نیاز صنایع نورد در بورس عرضه شود و آنان نیز متعهد به عرضه کل محصولات نوردی در بورس شده‌اند. این اتفاق در حالی رخ داده که حسب‌ظاهر قیمت‌ها کماکان بالاست، دولت تولیدکنندگان فولاد را موظف کرده که کالای خود را ۲۰ درصد زیر قیمت‌های جهانی عرضه کنند، اما وقتی این موضوع اجرا نمی‌شود تاثیر مستقیمی بر روی صادرات می‌گذارد.

عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد اظهار داشت: دولت باید ترتیبی اتخاذ کند تا تولیدکنندگان فولاد طبق سهمیه، هر آنچه که می‌توانند صادر کنند و مابقی را در داخل عرضه نمایند.

به اعتقاد او، این اتفاق به ظاهر ساده عملاً دچار پیچیدگی‌های خاص خود شده که به دنبال آن هم بازارهای صادراتی از دست می‌رود و هم زمینه کمبود ارز را فراهم می‌سازد.

سلیمانی گفت: هم‌اینک این مساله در موضوع ورق و صادرات آن نیز صادق است، چرا باید قیمت ورق در داخل کشور خارج از نرم جهانی باشد. طبیعی است، اشکال در موضوع توزیع ورق در داخل است، حال سوال این است که آیا توزیع ورق بر عهده مبارکه است؟ فولادمبارکه به‌عنوان شرکتی که ۵۰ درصد تولید فولاد کشور را بر عهده دارد چرا باید مورد بی‌مهری قرار گیرد و اساساً به چه دلیلی در این شرایط تحریمی با برخوردهای سیاسی و عموماً غیرکارشناسی موجبات افت صادرات و کاهش انگیزه واحدهای تولیدی را فراهم ساخت، آن‌هم در حالی‌که شرکت‌های بزرگ تولیدکننده فولاد نظیر فولادمبارکه مسبب مشکلات اصلی نیستند.

عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد تاکید کرد که این نوع برخوردها باعث کاهش صادرات فولاد و پایین آمدن رتبه در میان دیگرتولیدکنندگان فولاد در جهان می‌شود.

وی نبود شفافیت و نبود قانونی مشخص برای توسعه صادرات را زمینه ایجاد رانت دانست و تصریح کرد که اگر کشور اراده‌ای مبنی بر گسترش صادرات و قطع وابستگی از نفت دارد و درصدد حفظ و ارتقا جایگاه خود در میان فولادسازان جهان و حتی رسیدن به ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ است، باید موانع تولید را برطرف سازد و مسیر را هم برای صادراتی کردن محصولات فولادی در کشور هموار نماید.

سلیمانی با اعلام اینکه امروز برای تولید ۳۰ میلیون تن فولاد، ۱۸۵ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است، گفت: این همه ناملایمات در حالی صورت می‌گیرد که برای استخراج ۱۸۵ میلیون تن سنگ به ۲۶ هزار کیلومتر خط ریلی و جاده‌ای نیاز است که هم‌اینک فقط ۱۳/۴ هزار کیلومتر خط ریلی موجود است. این بدان معناست که کشور در بحث خطوط ریلی حدود ۵۰ درصد از برنامه عقب است. لذا تدوین یک برنامه صحیح معدنی و فولادی می‌تواند تحول عظیمی در جامعه ایجاد کند، موضوعی که به هیچ‌وجه نباید از آن غافل بود.

عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در پایان با اعلام اینکه امروز با افتخار باید بگویم که همه دست‌اندکاران صنعت فولاد در تمام زنجیره از معدن تا محصول نهایی بعد از انقلاب خوش درخشیده‌اند تصریح کرد که در صورت عدم تحقق برنامه جامع فولاد مبنی بر تولید ۵۵ میلیون تن در افق ۱۴۰۴و نیز غفلت در توسعه صنایع فولادی، برای واردات هر تن فولاد حداقل ۵۵۰ دلار ارز از کشور خارج می‌شد و یا خواهد شد، حال اگر نیاز به واردات را حداقل ۱۰ میلیون تن سالانه برآورد نماییم، امروز باید ۵/۰۵ میلیارد دلار ارز صرف واردات فولاد مورد نیاز می‌کردیم. بنابراین اگر از دستاورد انقلاب به درستی حفاظت نشود و با انتصاب افراد فاقد صلاحیت بر جایگاه‌های مدیریتی این دستاورد مورد تخریب قرار گیرد، گناه نابخشودنی است.

از ظلم رهزنی زره ماند رهرویی                      از جور حادثه‌ای بسته شد دری

بگسست رشته عهد و مودتی                        نابود گشت نام و نشانی ز دفتری